คุณเป็นผู้นำแบบไหน? ต้นไทร หรือ ต้นกล้วย?

มีสุภาษิตอินเดียใต้กล่าวว่า “ไม่มีสิ่งใดเติบโตได้ภายใต้ต้นไทร” ที่จริงแล้วนั่นเป็นสุภาษิตความเป็นผู้นำ และนี่คือสิ่งที่ผมอยากพูดถึง

การเป็นผู้นำแบบต้นไทร หรือ ต้นกล้วย?

ต้นไทร เป็นต้นไม้ที่ยิ่งใหญ่ มันแตกกิ่งก้านสาขา มีรากอากาศ รากแขนงของมันเติบโตและปกคลุมทั่วพื้นดิน และต้นไทรที่โตเต็มที่อาจปกคลุมกินพื้นที่กว่าหนึ่งเอเคอร์! (4 พันตารางเมตร)

ต้นไทรในบังกลาเทศ (ในรูปมีเพียงแค่ต้นไทรต้นเดียว!)

ทั้งนก สัตว์ มนุษย์ต่างพักพิงใต้ร่มเงาของต้นไทร แต่ไม่มีสิ่งใดเติบโตภายใต้ใบและรากอันหนาแน่นของมัน เมื่อต้นไทรตาย ผืนดินภายใต้ก็แห้งแตกระแหงไป

ต้นกล้วย นั้นกลับตรงกันข้าม หกเดือนหลังจากมันเริ่มแตกหน่อใหม่ ยอดอ่อนเล็กๆ ปรากฎให้เห็นรอบๆ ต้นกล้วยนั้น เป็นการเริ่มต้นของเหล่ากล้วยต้นใหม่ ต้นกล้วยรุ่นที่ 2!

ต้นกล้วยที่รัฐเกรละ (Kerala) อินเดีย

เข้าเดือนที่ 12 ยอดอ่อนของวงรอบใหม่ก็โผล่ขึ้นรอบต้นกล้วยรุ่นที่ 2 ที่ตอนนี้มีอายุ 6 เดือนแล้ว ต้นกล้วยรุ่นที่ 3 กำลังแตกหน่อขึ้นใหม่!

เข้าเดือนที่ 18 ต้นกล้วยรุ่นแรกได้ออกผล เป็นอาหารให้แก่เหล่านกและสัตว์รวมถึงมนุษย์

และหลังจากนั้น… มันก็ตายลง

แต่ตอนนี้ต้นกล้วยรุ่นที่ 2 ได้โตเต็มที่ และในอีก 6 เดือนพวกมันก็จะออกผลและตายลงไปเช่นกัน

และ 6 เดือนหลังจากนั้นต้นกล้วยรุ่นที่ 3 ก็จะเป็นเช่นเดียวกัน

วัฏจักรนี้ดำเนินต่อไปอย่างไม่มีวันหยุด คือยอดอ่อนแตกหน่อใหม่ทุก 6 เดือน เติบโต ให้กำเนิดยอดอ่อนใหม่ ออกผล และตายลง

ต้นไม้ทั้งสองชนิดนี้สะท้อนความเป็นผู้นำ 2 แบบที่แตกต่างกันมาก เราเองก็เห็นทั้งสองแบบนี้ได้ในคริสตจักร ผู้นำสองแบบล้วนพยายามทำในสิ่งเดียวกัน เช่น “การสร้างสาวก”

แม้มันจะดูค่อนข้างชัดเจน แต่ผมก็ขอยืนยันว่า หากเราต้องการสร้างสาวกแบบพระเยซู เราจำเป็นต้องนำในแบบพระเยซู

หรือกล่าวคือ เรา “ไม่สามารถ” สร้างสาวกแบบพระเยซูได้ หากเราไม่เรียนรู้และฝึกฝนการเป็นผู้นำแบบพระเยซู

“การเป็นผู้นำแบบต้นไทร” กำลังบ่อนทำลายการสร้างสาวกในคริสตจักร แต่เราสามารถเรียนรู้และฝึกฝน “การเป็นผู้นำแบบต้นกล้วย” จากพระเยซู เพื่อก่อให้เกิดกระบวนการที่ทำซ้ำและเกิดผลมั่นคงได้

เป็นเจ้านายเหนือเขาทั้งหลาย

นี่ไม่ใช่ปัญหาใหม่ แต่เป็นปัญหาเดิมที่พวกสาวกพระเยซูเจอ พวกเขาคิดกันไปเองว่า ตัวเองรู้ว่าผู้นำต้องเป็นแบบไหน พวกเขาเข้าใจว่าต้องเป็น “ผู้นำแบบต้นไทร”

เพราะว่ามีตัวอย่างการเป็นผู้นำมากมายอยู่รอบตัว ทั้งหัวหน้าปุโรหิต พวกผู้ใหญ่ของอิสราเอล ซีซาร์ กษัตริย์ หรือเหล่าบรรพบุรุษ มันจึงเป็นธรรมดาที่พวกเขาจะมองว่า ผู้นำลักษณะนี้เป็นสิ่งที่พวกเขาต้องเป็น เพื่อแบกรับและสำแดงสิทธิอำนาจของพระคริสต์ออกไป

แต่ปัญหาเดียวคือ พระเยซูได้ตั้งใจท้าทาย “ความเป็นผู้นำอย่างโลก” นั้น ผ่านการนำของพระองค์และผ่านการฝึกฝนเหล่าสาวกที่เราเห็นได้ชัดเจน

ความจริงแล้ว ความเป็นผู้นำที่พระเยซูแสดงให้เห็นนั้น เป็นเรื่องท้าทายและเกินความเข้าใจต่อคนส่วนใหญ่ที่พระองค์พบเจอ มันทำให้พวกสาวกตกตะลึง และทำให้พวกศัตรูต้องคับข้องใจ

ทุกวันนี้ความเป็นผู้นำแบบพระเยซูก็ยังคงสวนกระแสกับแบบอย่างผู้นำในยุคปัจจุบัน กรอบความคิดในเรื่องอาณาจักรพระเจ้าและความรักที่ทรงเสียสละพระองค์เองให้นั้น ได้ก่อให้เกิดวิถีแห่งสิทธิอำนาจอย่างที่โลกไม่เคยพบมาก่อน

พระเยซูตรัสเรื่องนี้กับเหล่าสาวกใน ลูกา 22:24-27 ว่า

มีการโต้เถียงกันในพวกสาวกว่าใครในพวกเขาที่นับว่าเป็นใหญ่ พระองค์จึงตรัสกับพวกเขาว่า “กษัตริย์ของคนต่างชาติย่อมเป็นเจ้านายเหนือเขาทั้งหลาย และผู้ที่มีอำนาจเหนือเขานั้นเรียกตัวเองว่าเจ้าบุญนายคุณ แต่พวกท่านจะไม่เป็นอย่างนั้น ในพวกท่านคนที่เป็นใหญ่ต้องเป็นเหมือนเด็ก และคนที่เป็นนายต้องเป็นเหมือนผู้ปรนนิบัติ ใครเป็นใหญ่กว่ากัน ผู้ที่นั่งรับประทานหรือผู้ปรนนิบัติ? ผู้ที่นั่งรับประทานไม่ใช่หรือ? แต่ว่าเราอยู่ท่ามกลางพวกท่านเหมือนกับผู้ปรนนิบัติ”

มุมมองต่อการเป็นผู้นำในยุคสมัยของพระเยซูนั้น เห็นได้ในตัวผู้นำอย่างกษัตริย์เฮโรด และปอนติอัน ปีลาต พวกเขาเป็นผู้ที่มีอิทธิพลและเป็นนักเคลื่อนไหว น่านับถือ ทรงพลัง มีเสน่ห์ ยิ่งใหญ่และเต็มไปด้วยอำนาจ

ทั้งคู่ “เป็นเจ้านายเหนือเขาทั้งหลาย” ซึ่งหมายถึง กษัตริย์มีอำนาจในสถานะผู้นำที่จะสั่งการ ควบคุม และปกครอง พวกเขาใช้การกดดัน ข่มขู่ เลียแข้งเลียขา และใช้สินบนจัดการผู้อื่นเพื่อให้ได้สิ่งที่ต้องการ พวกเขาเต็มด้วยการแข่งขัน มักใหญ่ใฝ่สูง แสดงอำนาจ และหลอกลวง เพื่อให้ได้มาซึ่งชื่อเสียงและสถานะของตัวเองเท่านั้น

เป็นเรื่องที่น่าคิดสำหรับคริสตจักรในอเมริกาที่บ่อยครั้งมักมองผู้คนเช่นนี้ว่ามี “ของประทานความเป็นผู้นำ” คนเหล่านี้ถูกจับตาว่าต้องได้รับการลงทุนชีวิตและ “จับแต่งตัว” ให้ยืนสง่าในตำแหน่งผู้นำได้

ท้าทายการเป็นผู้นำแบบต้นไทร

เรากำลังเผชิญหน้ากับวิกฤติผู้นำในวงการคริสเตียนอเมริกา  ผู้นำแบบต้นไทรกลายเป็นบรรทัดฐานของคริสตจักร เรายกย่องและฝึกฝนผู้นำเหล่านี้ เพื่อให้เป็นผู้เชี่ยวชาญที่พร้อมสั่งการองค์กรขนาดใหญ่ได้ ให้เป็นคนที่ควบคุมพันธกิจให้เกิดผลได้ เราต่างรักผู้นำแบบต้นไทร

เรายกย่อง “ความยิ่งใหญ่” วิธีการหลักที่เราใช้สร้างผู้นำในงานอภิบาล คือ การผ่านหลักสูตรปริญญาโทด้านศาสนศาสตร์ที่ชื่อว่า “Master of Divinity” ซึ่งถูกมอบให้อย่างสมเกียรติ

เราจึงพร้อมเป็นผู้นำได้ เพราะเราเชี่ยวชาญในเรื่องพระเจ้า เรารู้ไต๋ของพระเจ้าและตอนนี้เราสามารถใช้ข้อมูลนี้บริหารจัดการคริสตจักรให้เกิดผลลัพธ์ออกมาได้

“แต่พวกท่านจะไม่เป็นเช่นนั้น” – You are not to be like that

เราต่างถูกทำให้หลงรักในตัวผู้นำแบบต้นไทร แต่พระเยซูทรงเรียกเราให้เป็นผู้นำแบบต้นกล้วย  เราถูกทำให้หลงรักในตัวของนาย แต่พระเยซูทรงเรียกให้เราเป็นบ่าว เราฝันว่าวันหนึ่งจะได้เป็นผู้ควบคุม แต่พระเยซูเชื้อเชิญให้เรายอมจำนน

“ในพวกท่านคนที่เป็นใหญ่ต้องเป็นเหมือนเด็ก”

ในช่วงเวลาของพระเยซู “เด็ก” ถือเป็นกลุ่มคนที่ไม่มีอำนาจ ไม่มีแม้กระทั่งสิทธิ์หรือเสรีภาพในการ “ตามหาความสุข” พวกเขาไม่ได้รับการศึกษา ส่วนคนที่เป็นใหญ่คือ ผู้มีพลังอำนาจ เป็นเหล่าเจ้านาย กษัตริย์ และผู้เชี่ยวชาญต่างๆ

“คนที่เป็นใหญ่จะต้องเป็นเหมือนเด็ก” จึงเป็นคำกล่าวที่ดูไร้เหตุผลสำหรับพวกสาวก

ฝึกฝนการเป็นผู้นำแบบต้นกล้วย

เช่นเดียวกับวิธีการที่ต้นกล้วยเติบโต มันเริ่มขยายพันธุ์ตัวมันเองเป็นเวลานานก่อนที่จะเริ่มมองเห็นผลของมันเสียอีก มันไม่ได้เติบโตจนสูงใหญ่และสูบกินชีวิตภายใต้เหมือนอย่างต้นไทร

ตรงกันข้าม ต้นกล้วยมันยังขยายพันธุ์ต่อเนื่อง ยอมสละชีวิตของมันเองเพื่ออนาคตของรุ่นถัดไป  เหมือนอย่างเมล็ดที่ตกลงดินและต้องเปื่อยเน่าเพื่อจะเกิดผลอันมาก (ยอห์น 12:24)

ในพระธรรมตอนนี้ พระเยซูได้ตรัสเรื่องสำคัญต่อสาวกของพระองค์ (และกับเราด้วย) ว่า โลกหลงรักต้นไทรเพราะมันน่าทึ่ง แต่เราเรียกเจ้าให้เป็นต้นกล้วย เพราะมันขยายพันธุ์และทวีคูณผ่านการยอมสละชีวิตของมันเพื่อต้นไม้อื่น

ทั้งหมดนี้จึงขึ้นอยู่กับเราที่จะรับเอาความคิดการเป็นผู้นำแบบนี้ เพราะเราไม่สามารถสร้างสาวกแบบพระเยซูได้ จนกว่าเราจะเริ่มนำในแบบเดียวกับพระเยซู

คำถามเพื่อการใคร่ครวญ

• ผู้นำแบบต้นไทรนั้นดูน่าประทับใจแต่ไม่ได้ขยายพันธุ์หรือทำให้คนอื่นเติบโต คุณเคยรู้จักผู้นำแบบต้นไทรไหม? พวกเขามีอิทธิพลอะไรในชีวิตคุณบ้าง?
• จากคะแนน 1 ถึง 10 เป็นเรื่องยากแค่ไหนสำหรับคุณที่จะเป็นผู้นำแบบต้นไทร? อะไรคือสิ่งที่ทำให้คุณอยากเป็น? อะไรคือสิ่งที่ทำให้คุณไม่อยากเป็น?

บทความ:  How a Leadership Crisis Is Killing Discipleship in the Church
แปล:  Yuta
ภาพ:  Pat Whelen on Unsplash, Matthias Koch on Unsplash
ออกแบบ:  Zippy